آشنایی با مفصل شانه و برخی از مشکلات این مفصل

???? آشنایی با مفصل شانه و برخی از مشکلات این مفصل بسیار اهمیت دارد. مشکلات مفصل شانه به تدریج به علت فعالیت‌های مکرر بوجود می‌آید. مفصل شانه می‌تواند به عنوان یک مفصل گرداننده (ball and socket joint) توصیف شود، زیرا استخوان کتف که یک استخوان مسطح است، با استخوان بازو که دارای یک سوراخ گرد است (قسمتی که به عنوان ترقوه از جانب استخوان کتف می‌آید) ارتباط برقرار می‌کند. استخوان کتف دارای یک حفره چرخشی است که به عنوان فوندوس (glenoid fossa) شناخته می‌شود و در آن سر استخوان بازو قرار می‌گیرد. این مفصل اجازه حرکات متنوعی از جمله بالا و پایین، بالا و پایین چرخشی، بیرون و درون چرخشی و جلو و عقب کشیده شدن را به شانه می‌دهد.

مشکلات مفصل شانه ممکن است شامل آسیب‌های ناشی از صدمات، التهابات، اختلالات تعادل عضلانی و غیره باشد. این مشکلات می‌توانند به درد، محدودیت در حرکت، و کاهش کارایی شانه منجر شوند. درمان مشکلات مفصل شانه بستگی به علت و شدت مشکل دارد و ممکن است شامل فیزیوتراپی، داروها، تزریقات موضعی، و در موارد شدیدتر جراحی باشد.

???? معرفی مفاصل شانه

شانه دارای چهار مفصل است که عبارتند از:

مفصل گلنوهومرال Glenohumeral joint

مفصل گلنوهومرال (Glenohumeral joint) یکی از پیچیده‌ترین مفاصل بدن است که سر استخوان بازو در آن با حفره کم عمق گلنویید ارتباط دارد. این مفصل مانند یک مفصل گوی و کاسه‌ای عمل می‌کند، اما بر خلاف مفصل ران که سر استخوان ران در یک کاسه عمیق به نام استابولوم قرار دارد، در مفصل گلنوهومرال، سر بزرگ استخوان بازو در برابر یک حفره کم عمق به نام حفره گلنوئید قرار دارد که به صورت بشقابی کوچک است.

بیشتر بخوانید: نظرات مردم درباره اوزون تراپی شانه

پوشش سر بازو توسط حفره گلنوئید انجام می‌شود، اما این پوشش به طور کامل سر بازو را پوشش نمی‌دهد و تنها حدود یک سوم سر استخوان بازو را پوشش می‌دهد. با این حال، با وجود این وسعت، پوشش سر بازو همچنان کم است و به همین دلیل، پایداری مکانیکی این مفصل بیشتر به دلیل رباط‌ها و عضلات اطراف آن بستگی دارد و پایداری آن ذاتی نیست.

مفصل آکرومیوکلاویکولر AC Acromioclavicular joint

مفصل آکرومیوکلاویکولر اهمیت زیادی در حرکت و پایداری کتف دارد و نقش مهمی در حفظ سلامت و عملکرد کتف ایفا می‌کند. این مفصل ممکن است به علت ضربه، فشار یا آسیب دیگری مورد آسیب قرار گیرد که ممکن است منجر به مشکلات مانند التهاب، ترک یا تخلیه غضروفی شود.

مفصل استرنوکلاویکولر Sternoclavicular joint SC

مفصل استرنوکلاویکولر یکی از مفاصل مهم بدن است که اتصال استخوان ترقوه (بخش بالایی شانه) به استخوان استرنوم (بخشی از سینه) را فراهم می‌کند. این مفصل به عنوان نقطه اتصال مهم بین سینه و شانه عمل می‌کند و اجازه حرکت‌هایی مانند بالا و پایین کردن شانه را می‌دهد. این مفصل باعث ایجاد اتصال محکمی بین استخوان ترقوه و استرنوم می‌شود و از تحرک غیرمعمول یا آسیب به این ناحیه جلوگیری می‌کند.

مفصل اسکاپولوتوراسیک scapulothoracic joint

این مفصل واقعاً به عنوان یک مفصل کاذب شناخته می‌شود، زیرا استخوان کتف از نظر فیزیولوژیکی بر روی صفحه استخوانی قفسه سینه نمی‌نشیند، بلکه بین آن و عضلات قفسه سینه قرار دارد.

این مفصل از نظر آناتومیکی اهمیت زیادی دارد و حرکات متعددی از جمله بالا پایین حرکت کتف را فراهم می‌کند. این اتصال به کمک استخوان‌ها، مفاصل و عضلات کنترل و پایداری حرکات شانه را تضمین می‌کند.

???? رایج‌ترین مشکلات مفصل شانه

مشکلات مفصل شانه به دلیل استفاده مداوم و فعالیت‌های روزانه،  بوجود می‌آیند. در ادامه به برخی از این مشکلات اشاره می‌کنیم.

???? آرتروز مفصل شانه

آرتروز مفصل شانه یک بیماری تخریبی است که منجر به فرسایش مفصل و تغییرات جزئی در ساختار آن می‌شود. در طول پیشروی این بیماری، تغییراتی مانند تخریب بافت غضروفی درون مفصل و تشکیل زائده‌های استخوانی به نام استئوفیت یا خار استخوانی در مفصل رخ می‌دهند. این تغییرات می‌توانند به عوامل مختلفی از جمله عوامل ارثی یا آسیب‌های جدی به مفصل شانه برگردد.

در طول پیشروی بیماری، ممکن است علائم آرتروز در دوره‌های مختلف شدت بگیرند و به صورت موقتی بیایند یا از بین بروند، اما در کل با گذشت زمان، علائم بیماری شدت می‌یابند. به دلیل اینکه آرتروز می‌تواند منجر به محدودیت حرکتی و درد شدید در مفصل شانه شود، توجه به علائم و درمان این بیماری بسیار اهمیت دارد. در صورت عدم درمان، مشکلات بیمار ممکن است روز به روز بیشتر و درمان آن نیز دشوارتر می‌شود.

???? شانه منجمد

بیماری شانه منجمد یک وضعیت دردناک و محدودیت‌دهنده است که اغلب در سنین میانسالی و در خانم‌ها بیشتر مشاهده می‌شود. علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست، اما عواملی مانند ضربه یا جراحی در نزدیکی مفصل، بی‌حرکتی طولانی‌مدت مفصل، کم یا پرکاری تیرویید، بیماری‌های قلبی، دیابت، سرطان، افسردگی، سکته مغزی و برخی دیگر از عوامل مستعد کننده این بیماری مطرح هستند.

معالجه این بیماری اغلب با کمک متخصصین فیزیوتراپی صورت می‌گیرد. فیزیوتراپی با استفاده از تمرینات درمانی و موبیلیزیشن برای افزایش دامنه حرکتی شانه و کاهش درد، نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارد. استفاده از روش‌های غیرجراحی مانند الکتروتراپی و لیزر پرتوان نیز جزء راهکارهای درمانی فیزیوتراپی برای کاهش درد و بهبود وضعیت عضلات شانه و گردن است.

بیشتر بخوانید: اوزون درمانی شانه + روش درمان

???? تاندونیت شانه

تاندونیت شانه به دلیل التهاب تاندون‌های روتاتور کاف ایجاد می‌شود که اغلب ناشی از فعالیت‌های مکرر مانند تنیس، بیس بال، یا آسیب در حوادث است. این بیماری ممکن است در طولانی مدت منجر به رسوب کلسیم در ساختار تاندون شود که این موضوع می‌تواند باعث تشدید درد و کاهش قدرت و حرکت شانه شود.

در صورت عدم درمان مناسب یا تأخیر در درمان، این عارضه می‌تواند منجر به تشدید آسیب‌دیدگی و مشکلاتی همچون شانه یخ زده یا پارگی روتاتور کاف شود. بنابراین، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است تا از ایجاد مشکلات جدی‌تر و تأثیرات ناخواسته جلوگیری شود.

خلاصه مطالب

مشکلات مفصل شانه می‌توانند ناشی از عوارض مختلفی از جمله آرتروز، تاندونیت، شانه یخ زده، و بیماری‌های دیگر است. این مشکلات می‌توانند باعث درد، محدودیت حرکت، کاهش عملکرد شانه، و حتی افزایش خطر بروز مشکلات جدی‌تری مثل پارگی روتاتورکاف شوند. برای مدیریت این مشکلات، تشخیص زودهنگام و اقدامات درمانی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.

این درمان‌ها شامل استفاده از فیزیوتراپی، داروها، اوزون تراپی و در موارد شدیدتر، جراحی می‌شود. بهبود درمانی در موارد زودرس و پیگیری منظم توسط تیم پزشکی متخصص می‌تواند به بهبود وضعیت مفصل شانه کمک کند و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد.

برای دانلود پی دی اف مقاله کلیک کنید.

منبع: سایت کلینیک دینا و آشنایی با مفصل شانه و برخی از مشکلات این مفصل